พลาสติก วัสดุอเนกประสงค์ที่เข้ามามีบทบาทสำคัญในชีวิตประจำวัน ตั้งแต่ภาชนะบรรจุอาหาร เครื่องใช้ในบ้าน ไปจนถึงอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ แต่เคยสงสัยไหมว่า พลาสติกที่ใช้กันอยู่ทุกวันนี้ผลิตมาจากอะไร ? บทความนี้จะพามาทำความรู้จักกับวัตถุดิบพลาสติกกัน
ประเภทของวัตถุดิบพลาสติก
วัตถุดิบพลาสติกสามารถแบ่งออกเป็นหลายประเภท แต่โดยทั่วไปแล้วมักจะแบ่งตามโครงสร้างโมเลกุลและพฤติกรรมเมื่อได้รับความร้อน ดังนี้
- เทอร์โมพลาสติก (Thermoplastics)
เทอร์โมพลาสติกเป็นพลาสติกที่สามารถหลอมละลายและขึ้นรูปใหม่ได้เมื่อได้รับความร้อน ทำให้สามารถรีไซเคิลได้ง่าย ตัวอย่างของเทอร์โมพลาสติกที่พบบ่อย ได้แก่
- พอลิเอทิลีน (Polyethylene, PE)
- ความหนาแน่นต่ำ (LDPE): ใช้ทำถุงพลาสติก ฟิล์มห่ออาหาร
- ความหนาแน่นสูง (HDPE): ใช้ทำขวดนม ขวดแชมพู ถังน้ำ
- พอลิโพรพิลีน (Polypropylene, PP)
- ใช้ทำบรรจุภัณฑ์อาหาร ชิ้นส่วนยานยนต์ เส้นใยสิ่งทอ
- พอลิไวนิลคลอไรด์ (Polyvinyl Chloride, PVC)
- ใช้ทำท่อประปา วัสดุก่อสร้าง ฉนวนหุ้มสายไฟ
- พอลิสไตรีน (Polystyrene, PS)
- ใช้ทำบรรจุภัณฑ์อาหาร ของเล่น อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์
- พอลิเอทิลีนเทเรฟทาเลต (Polyethylene Terephthalate, PET)
- ใช้ทำขวดน้ำดื่ม เส้นใยสิ่งทอ ฟิล์มบรรจุภัณฑ์
- เทอร์โมเซ็ตติ้งพลาสติก (Thermosetting Plastics)
เทอร์โมเซ็ตติ้งพลาสติกเป็นพลาสติกที่เมื่อขึ้นรูปแล้วจะไม่สามารถหลอมละลายและขึ้นรูปใหม่ได้ ทำให้มีความแข็งแรงและทนทานสูง แต่รีไซเคิลได้ยาก ตัวอย่าง ได้แก่
- อีพ็อกซี่ (Epoxy)
- ใช้เป็นกาวและวัสดุเคลือบผิว ใช้ในอุตสาหกรรมการบินและยานยนต์
- ฟีนอลิก (Phenolic)
- ใช้ทำอุปกรณ์ไฟฟ้า ชิ้นส่วนยานยนต์ แผ่นวงจรพิมพ์
- พอลียูรีเทน (Polyurethane, PU)
- ใช้ทำโฟมฉนวน พื้นรองเท้า วัสดุหุ้มเบาะ
- เมลามีน (Melamine)
- ใช้ทำจาน ชาม และเครื่องใช้บนโต๊ะอาหาร
คุณสมบัติของวัตถุดิบพลาสติก
วัตถุดิบพลาสติกแต่ละชนิดมีคุณสมบัติที่แตกต่างกัน ทำให้เหมาะสมกับการใช้งานที่หลากหลาย คุณสมบัติที่สำคัญของพลาสติก ได้แก่
- ความแข็งแรงและความยืดหยุ่น
- พลาสติกบางชนิด เช่น HDPE และ PP มีความแข็งแรงและทนทานสูง
- พลาสติกอื่น เช่น LDPE มีความยืดหยุ่นมากกว่า
- ความทนทานต่อสารเคมี
- PVC และ PTFE (เทฟลอน) มีความทนทานต่อสารเคมีสูง
- ความทนความร้อน
- เทอร์โมเซ็ตติ้งพลาสติกมักทนความร้อนได้ดีกว่าเทอร์โมพลาสติก
- PEEK และ PPS เป็นเทอร์โมพลาสติกที่ทนความร้อนสูง
- ความโปร่งแสง
- PMMA (อะคริลิก) และ PC (พอลิคาร์บอเนต) มีความโปร่งใสสูง
- ความสามารถในการขึ้นรูป
- เทอร์โมพลาสติกสามารถขึ้นรูปได้ง่ายกว่าเทอร์โมเซ็ตติ้งพลาสติก
- น้ำหนักเบา
- พลาสติกโดยทั่วไปมีน้ำหนักเบากว่าวัสดุอื่นๆ เช่น โลหะ หรือแก้ว
- ความเป็นฉนวนไฟฟ้า
- พลาสติกส่วนใหญ่เป็นฉนวนไฟฟ้าที่ดี ยกเว้นพลาสติกนำไฟฟ้าบางชนิด
- การทนต่อแรงกระแทก
- ABS และ PC มีความทนทานต่อแรงกระแทกสูง
วัตถุดิบพลาสติกมีบทบาทสำคัญในชีวิตประจำวันและอุตสาหกรรมต่าง ๆ ด้วยคุณสมบัติที่หลากหลายและความสามารถในการขึ้นรูป ทำให้พลาสติกถูกนำไปใช้ในการผลิตสินค้ามากมาย
